Poznaj historię Ordo Iuris

W 2012 r. po raz pierwszy pojawił się pomysł powołania do życia Instytutu Ordo Iuris. Pierwszym wspólnym projektem nowopowstającego środowiska była konferencja naukowa poświęcona ochronie życia ludzkiego w fazie prenatalnej, która odbyła się na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.

W 2014 r. odnieśliśmy pierwsze zwycięstwo w batalii o zagwarantowanie konstytucyjnej wolności słowa obrońcom życia, którzy publicznie mówią, że aborcja jest zabójstwem człowieka. Po raz pierwszy zwyciężyliśmy w imieniu działaczy Fundacji Pro – Prawo do Życia z Opoczna, którzy zorganizowali antyaborcyjną wystawę „Wybierz Życie”.

Stanęliśmy w obronie prof. Bogdana Chazana – dyrektora Szpitala św. Rodziny w Warszawie, który odmówił wykonania aborcji, powołując się na „klauzulę sumienia”. W efekcie, lekarz stracił pracę i stał się obiektem agresywnej nagonki medialnej. Cała sprawa okazała się przełomowa w debacie na temat klauzuli sumienia. W 2015 r. sprawą zajął się Trybunał Konstytucyjny, który umocnił swoim wyrokiem gwarantowaną w Konstytucji RP wolność sumienia, a w 2022 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka odrzucił skargę pacjentki prof. Chazana. Doprowadziliśmy też do tego, że radykalni politycy musieli publicznie przepraszać profesora za kierowane wobec niego obelgi.

Pracownicy służby zdrowia od lat stają przed bardzo poważnymi dylematami moralnymi, związanymi z braniem udziału w procedurach medycznych, niezgodnych z ich sumieniem. W efekcie są poddawani presji ze strony przełożonych, a czasem nawet spotykają się z konsekwencjami dyscyplinarnymi swojego sprzeciwu sumienia. W odpowiedzi na ten narastający problem, zorganizowaliśmy na Uniwersytecie Warszawskim międzynarodową konferencję naukową, w ramach której wybitni prawnicy i naukowcy ze Stanów Zjednoczonych, Francji, Hiszpanii, Szwecji, Polski i Wielkiej Brytanii dyskutowali na temat praktycznych aspektów stosowania tzw. klauzuli sumienia przez pracowników służby zdrowia.

Można krytykować placówki medyczne, w których dokonuje się aborcji – tak wynika z orzeczenia sądu drugiej instancji w sprawie rzeszowskiego szpitala prywatnego Pro Familia przeciwko Jackowi Kotuli oraz Przemysławowi Syczowi, których reprezentowali prawnicy Ordo Iuris. Po naszej interwencji, Sąd Okręgowy w Rzeszowie uniewinnił działaczy Fundacji Pro – Prawo do Życia od zarzutu zniesławienia prywatnego rzeszowskiego szpitala Pro Familia.

Prawie pół miliona Polaków poparło projekt inicjatywy ustawodawczej “Stop Aborcji”, współorganizowany przez Instytut Ordo Iuris. Choć sama ta inicjatywa nie odniosła sukcesu w pierwszym starciu, to skruszyła mury lobby aborcyjnego na tyle mocno, że w 2020 r. Trybunał Konstytucyjny ostatecznie zakończył gehennę nienarodzonych dzieci niepełnosprawnych, delegalizując aborcję eugeniczną w Polsce.

Dziecko przed narodzeniem jest pacjentem. Ma w związku z tym nie tylko prawo do świadczeń zdrowotnych, ale również prawo do godnej śmierci. Doświadczenie śmierci nienarodzonego dziecka to jedna z najtrudniejszych sytuacji z jaką konfrontują się rodzice.  Raport Ordo Iuris dotyczący prenatalnej opieki hospicyjnej był pierwszą w Polsce pogłębioną analizą działań podejmowanych przez hospicja perinatalne zarówno w Polsce, jak i na świecie.

Rebecca Kiessling, czołowa działaczka ruchu pro-life w USA i prezes fundacji „Save the 1”, w wieku 18 lat dowiedziała się, że jest dzieckiem poczętym w wyniku gwałtu, a żyje tylko dlatego, że ówczesne amerykańskie prawo zakazywało aborcji. Podczas jej pierwszej wizyty w Polsce zorganizowaliśmy cykl spotkań edukacyjnych w całym kraju. Pod presją środowisk proaborcyjnych wiele uczelni zablokowało planowane spotkanie, co spotkało się ze sprzeciwem Instytutu. Dostrzegając problemy z wolnością akademicką w Polsce doprowadziliśmy do wprowadzenia w 2021 roku Pakietu Wolności Akademickiej, wzorowanego na proponowanych przez nas rozwiązaniach

Instytut Ordo Iuris w swoich analizach prawnych dotyczących finansowania programu zapłodnienia in vitro z budżetu Warszawy oraz Wrocławia zwrócił uwagę na brak podstaw prawnych do tego typu zaangażowania samorządów. Zgodnie z ustaleniami ekspertów Instytutu, obowiązujące w Polsce prawo nie przewiduje możliwości finansowania przez samorządy tego typu programów z pieniędzy podatników.

Historia odłączonego od aparatury podtrzymującej życie małego Alfiego Evansa wstrząsnęła całym światem. Ordo Iuris asystowało prawnikom brytyjskim oraz rodzicom dziecka w zmaganiach prawnych oraz w poszukiwaniu szpitala gotowego do przyjęcia chłopca. Korzystając z przyznanego przez Radę Gospodarczą i Społeczną ONZ statusu konsultacyjnego przekazaliśmy nasze stanowisko w tej sprawie do  Wysokiego Komisarza do spraw Praw Człowieka ONZ. 

Prawnicy Ordo Iuris świadczą bezpłatną pomoc prawną rodzicom, chcącym gonie pochować swoje dziecko, zmarłe przed urodzeniem. Choć w świetle obowiązującego prawa, każdy rodzic ma prawo do dokonania godnego pochówku swojego dziecka – niezależnie od tego, na jakim etapie ciąży zmarło – to w praktyce w polskich szpitalach zwłoki poronionych dzieci są często kwalifikowane jako odpad medyczny i przekazywane do utylizacji, a prośby rodziców o pochówek dziecka są uznawane za niepotrzebną fanaberię. Z tego powodu przygotowaliśmy praktyczny poradnik prawny dla rodziców dzieci utraconych, w którym przekazujemy kluczowe informacje dotyczące odebrania ciała dziecka ze szpitala, samego pochówku oraz kwestii związanych z pobraniem zasiłkiem pogrzebowym.

W 2019 r. wzięliśmy udział w szczycie w Nairobi, w trakcie którego próbowano bezprawnie uznać aborcję za prawo człowieka. Chociaż organizatorzy robili wszystko, by nie dopuścić obrońców życia i rodziny do uczestnictwa w szczycie, nasz głos wybrzmiał tam w pełni. Dzięki naszemu zaangażowaniu, udało się stworzyć koalicję sprzeciwiającą się ideologicznym postanowieniom konferencji, która zablokowała wpisanie radykalnych postulatów do postanowień końcowych szczytu.

Ponad 120 polskich naukowców podpisało się pod apelem do Sędziów Trybunału Konstytucyjnego, w którym wzywaliśmy Trybunał do rozpatrzenia wniosku grupy posłów o zbadanie konstytucyjności zaskarżonych przepisów ustawy o planowaniu rodziny.  Rok później Trybunał zakończył proceder legalnej aborcji eugenicznej w Polsce.

Zwieńczeniem wieloletniej walki o podniesienie standardu ochrony życia w Polsce był wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który zakazał eugenicznych praktyk w polskich szpitalach. Przed posiedzeniem Trybunału złożyliśmy opinię amicus curiae oraz anglojęzyczną opinię podpisaną przez 31 organizacji pro-life z całego świata. Nasza opinia została przywołana zarówno podczas rozprawy, jak i w treści uzasadnienia wyroku, stwierdzającego, że aborcja eugeniczna jest sprzeczna z Konstytucją RP.

Gdy polski Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność aborcji eugenicznej z Konstytucją RP, w Waszyngtonie miało miejsce podpisanie Deklaracji Konsensusu Genewskiego. Byliśmy jedyną organizacją pozarządową z Europy zaproszoną przez amerykański rząd do udziału w podpisaniu Deklaracji, w ramach której ponad 30 państw z całego świata stanęło między innymi w obronie życia i prawdziwych praw kobiet.

Polski system wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin wciąż jest w Polsce wadliwy i nieefektywny – pomimo licznych reform i zapowiedzi wprowadzenia zmian. Instytut Ordo Iuris przedstawił w swoim raporcie propozycje, które mają naprawić ten stan rzeczy. Oprócz naszych ekspertów, w prace nad raportem zaangażowali się również przedstawiciele Fundacji na rzecz osób niepełnosprawnych „Tacy Sami” oraz Konfederacji Inicjatyw Pozarządowych Rzeczypospolitej. Propozycje konsultowano też z przedstawicielami osób z niepełnosprawnościami oraz lekarzami na co dzień pracującymi w hospicjach dla dzieci. 

Po wydaniu wyroku przez Trybunał Konstytucyjny aborcjoniści rozpoczęli akcję rozpowszechniania kłamstw na temat rzekomych skutków tego przełomowego orzeczenia. Lekarze byli przekonywani między innymi do tego, że nie mogą podejmować żadnych interwencji w celu ratowania zagrożonego życia lub zdrowia ciężarnej kobiety. W związku z tym, Instytut Ordo Iuris przygotował memorandum tłumaczące istotę i zakres wyroku TK, które trafiło do wszystkich polskich szpitali z oddziałami ginekologiczno-położniczymi.

Zorganizowaliśmy międzynarodową akcję sprzeciwu wobec surogacji, będącej współczesnym handlem ludźmi. Przygotowaliśmy Protokół fakultatywny do Konwencji o prawach dziecka, który wprost zakazywałby komercyjnej surogacji oraz jej reklamy i pośrednictwa. Skierowaliśmy petycję do Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka, apelując o przedstawienie naszego dokumentu na forum Zgromadzenia Ogólnego ONZ i jego przyjęcie. Petycję poparło ponad 30 organizacji pozarządowych z całego świata. 

W polskiej debacie publicznej coraz częściej zaczęły się pojawiać głosy przedstawiające zabójstwo eutanazyjne w korzystnym świetle. Aby debata opierała się na faktach, a nie na emocjach, opublikowaliśmy raport ukazujący fatalne skutki legalizacji eutanazji w krajach Europy Zachodniej. Szczególny nacisk położyliśmy na kraje takie jak Holandia czy Belgia, gdzie zabijane są nawet noworodki, co do których przewiduje się, że na skutek choroby czy niepełnosprawności doświadczą „niskiej jakości życia”.

Po prawie 10 latach walki i ponad 130 zwycięstwach sądowych, odnosimy ostateczne zwycięstwo w walce o wolność słowa dla działaczy pro-life. Rok 2022 był pod tym względem przełomowy. Uzyskaliśmy 4 wyroki Sądu Najwyższego, potwierdzające, że obrońcy życia mają prawo do ukazywania prawdy o wstrząsającym przebiegu i skutkach aborcji. Dzięki temu aborcjoniści pogodzili się ze swoją porażką i powoli rezygnują ze ścigania pro-liferów po sądach

Eksperci Instytutu zostali zaproszeni na międzynarodową konferencję MaterCare International w Rzymie, gdzie z lekarzami i prawnikami z 14 państw i 4 kontynentów dzieliliśmy się naszym doświadczeniem w obronie życia i klauzuli sumienia.

Z udziałem naszych prawników doszło do pierwszego skazania za nielegalne pomocnictwo w aborcji farmakologicznej. Choć aborcjoniści próbowali wykluczyć nas z postępowania, nasi prawnicy do samego końca uczestniczyli w procesie Justyny W. z Aborcyjnego Dream Teamu, która od lat jawnie drwi z polskiego prawa, chwaląc się publicznie rozprowadzaniem niedopuszczonych do obrotu w Polsce tabletek poronnych. Przekazaliśmy sądowi stanowisko Instytutu i braliśmy udział w każdej rozprawie, dzięki czemu Sąd Okręgowy Warszawa-Praga skazał aborcjonistkę na karę ośmiu miesięcy ograniczenia wolności.

W ramach walki z kłamstwami aborcjonistów, opublikowaliśmy Encyklopedię pro-life – kompleksową monografię naukową poświęconą społecznym, medycznym i prawnym aspektom aborcji. Ta licząca 750 stron publikacja, to prawdziwe kompendium wiedzy na temat ochrony życia ludzkiego na prenatalnym etapie rozwoju.

W odpowiedzi na sygnalizowane potrzeby mam i rodzin w sytuacji „trudnej ciąży” lub zdiagnozowanej choroby nienarodzonego dziecka, opublikowaliśmy poradnik, w którym wskazujemy, gdzie i na jaką pomoc mogą liczyć kobiety w ciąży zmagające się z konkretnymi problemami. Omawiamy w nim funkcjonowanie hospicjów perinatalnych, domów samotnej matki, ośrodków adopcyjnych oraz okien życia

W 2024 trzykrotnie zorganizowaliśmy akcję „Zadzwoń do posła”, w ramach której zachęciliśmy setki tysięcy naszych Sympatyków do telefonowania i pisania e-maili do biur poselskich, wzywając parlamentarzystów do głosowania za odrzuceniem aborcyjnych ustaw. Za każdym razem posłowie otrzymywali także przygotowane przez prawników Ordo Iuris analizy prawne procedowanych ustaw, a w kwietniu zorganizowaliśmy w dniu sejmowego głosowania całodzienne wydarzenie pod sejmem – w tym konferencję prasową oraz całodniowy happening, podczas którego każdy mógł uderzyć w wielki dzwon „Głos nienarodzonych” ustawiony pod Sejmem, którego bicie rozbrzmiewało na parlamentarnych korytarzach, by obudzić sumienia parlamentarzystów. Nasza aktywność przyczyniła się do odrzucenia przez Sejm proaborcyjnych projektów.

Po połączniu sił Instytutu Ordo Iuris oraz Centrum Życia i Rodziny, nasi eksperci wspierali organizatorów ponad 50 Marszów dla Życia i Rodziny, które przeszył ulicami polskich miast – w tym Marszu, który odbył się w stolicy 16 czerwca, a o którym pisały liczne ogólnopolskie media.

Dzięki zaangażowaniu naszych prawników udało się obronić prawo do życia dziecka, zamrożonego w ciekłym azocie w ramach procedury in vitro. Na jego przyjście na świat nie chciał się zgodzić ojciec dziecka, który kilka lat wcześniej opuścił rodzinę, przekazując prawo do dysponowania zarodkiem matce.